VIDEO: LIBELLEN IN NEDERLAND

klik op foto's om het volle beeld in een extra scherm te openen (30-60 K)
Bekijk een vliegende venglazenmaker eens beeldje voor beeldje: voor- en achtervleugel gaan onafhankelijk! (Quicktime 284 K, 2.5 sec in werkelijkheid. Kortere versie: 120 K. Afspelen gaat het best met Quicktime -- ophalen is gratis en het bestaat ook voor pc's.)



weidebeekjuffer

[photo]

bruine winterjuffer

[photo]

gewone pantserjuffer

[photo]

lantaarntje

[photo]

tangpantserjuffer

[photo]

blauwe breedscheenjuffer

[photo]

tangpantserjuffer

[photo]

noordse glazenmaker

[photo]

glassnijder

[photo]

plasrombout

[photo]

metaalglanslibel

[photo]

platbuik

[photo]

beekoeverlibel

[photo]

bruinrode heidelibel

[photo]

geelvlekheidelibel

[photo]

steenrode heidelibel

[photo]

De film

Mei 1998 zijn wij, Tieneke de Groot en Weia Reinboud (Odon dus), begonnen met het maken van een video met zoveel mogelijk libellensoorten van Nederland. We wilden bovendien zoveel mogelijk variatie qua tekening laten zien, zoveel mogelijk van hun levenscyclus en zoveel mogelijk gedrag. Een bewegend plaatjesboek dus. Na drie zomers vonden we dat we genoeg hadden om aan te gaan monteren, maar ook besloten we toen al dat we elk jaar een betere versie zouden maken.
Toen viel de camera in het water... We wisten intussen wat de minpuntjes van de camera waren en hebben een betere gekocht, zodat we geheel digitaal konden werken. Helaas bleken de oude en nieuwe beelden toch niet goed te mengen, en daarom zijn we alles opnieuw gaan doen. Winter 2005/2006 is de definitieve versie gemaakt die 70 minuten duurt. Nu, maart 2006, hebben we beelden van 61 soorten (van de 71 ooit in Nederland waargenomen soorten)!
De film begint in het voorjaar en eindigt in de herfst, zie de toelichting bij de volgorde van de soorten.
We komen de film trouwens graag vertonen, al dan niet met een lezing erbij of op verzoek een filmpje over een speciaal aspect, we hebben een bibliotheek met enkele uren aan beelden. We hebben al een korte film over de levensloop van de zwarte heidelibel, filmpjes per biotoop, quizjes en nog het een en ander.


De DVD

De film is op DVD uitgebracht, een co-uitgave van de KNNV-uitgeverij en uitgeverij Atalanta. De verkoopprijs in de winkel is € 14,95, via de post komen er verzendkosten bij. Er zijn heel wat manieren om de DVD af te spelen. Eerst is er keuze uit verschillende ondertitels: met of zonder commentaar, met Nederlandse en/of Latijnse namen en zelfs een quizversie waarbij er alleen een nummer bij elke soort staat. Vervolgens kan er gekozen worden voor de complete film of, als je dat te lang vindt, voor een helft. Ook is het mogelijk om afzonderlijke soorten te bekijken of een groep verwanten. Bij dat laatste zal een DVD-speler soms hikken, omdat verwanten niet dicht bij elkaar op het schijfje staan.
Update oktober 2006: Er is na de eerste persing van 1000 exemplaren in maart nu al een tweede persing van 500 gemaakt. Alle beelden zijn hetzelfde, maar toegevoegd zijn ondertitels met Duitse, Engelse en Franse namen. Ook hebben we op deze site indexen toegevoegd in het Duits, Engels en Frans.


De geluiden

We hebben een behoorlijk afwijkende manier van videomaken. Er zit bijvoorbeeld geen drama in. In heel veel natuurfilms gaat het aldoor om eten en gegeten worden. Door gewiekst monteren wordt er van alles gesuggereerd, maar in werkelijkheid is het niet precies zo gebeurd. Wat wij willen laten zien is wat er zich allemaal voor je neus afspeelt als je op je knieën gaat zitten kijken. Met enig geduld krijg je dan heel veel te zien. En te horen. De achtergrondgeluiden zijn geluiden van dezelfde plek en van dezelfde dag als de beelden (in een kleine 4% van de film was dat niet mogelijk, daar hebben we ander passend geluid onder geplaatst). Libelles maken zelf geen geluid op wat vleugelgeritsel en geknaag na, maar de omgeving zit vaak vol geluiden. Zo zijn er geluiden van 87 vogelsoorten te horen, een extra uitdaging voor vogelaars! Verder staan er geluiden van 14 soorten sprinkhanen op en van alledrie de soorten groene kikker. En veel windgeruis. Zo is het buiten.
Het is een video zonder gesproken commentaar, je wordt helemaal ondergedompeld in natuurbeelden en -geluiden. Er is geen muziek om de dramatiek te verhogen, dus geen violen bij paringen!


De camera

We zijn begonnen met een Hi-8 camera. Heel behoorlijke beelden, goed geluid. Toen ging ik (Weia) opnames van de groene glazenmaker maken. Libellen zitten meestal langs het water en ik zocht deze soort langs een sloot bij Het Hol, een prachtig laagveenmoeras op de grens van Utrecht en het Gooi. Ik zag een mannetje gaan zitten, gauw de rugzak af (alle apparatuur past in een rugzak, we doen alles met de fiets of het openbaar vervoer), statief opzetten, camera erop. Nog even een voorzetlens pakken bij de rugzak, ik draai me weer om naar de camera en zie die tergend langzaam het water in kukelen. Een poot zakte misschien in een mollegang. Een snoekduik van mij mocht niet baten, anderhalve seconde slechts is de camera te water geweest, maar total loss was ie wel. Het water kwam uit alle gaten en kieren en daar kan zo'n stukje hoogwaardige techniek niet tegen. Nu zit er dus een touwtje aan de achterste poot van het statief met een tentharing eraan.
Intussen wisten we wel wat de feilen van de Hi-8 camera waren en hebben we een betere gekocht. Digitaal, een CCD (opnamechip) per kleur, optische beeldstabilisatie. En prijzig.
Voor dichtbij-opnamen zijn we voorzetlenzen gaan gebruiken, die veel beter werken dan de zogeheten 'macro-instelling' van de camera zelf.



Bij de foto's op deze pagina

Een aantal beeldjes uit de video doet het ook als foto goed. Door op een plaatje te klikken kan je het volledige beeld zien, 760 pixels breed. Op de foto's zie je ook wat gedrag, in de film krijg je daar veel meer van te zien.

LINKERKOLOM
Weidebeekjuffer Calopteryx splendens. Een vrouwtje dat uit zit te kijken naar prooi. Als een mannetje haar benadert om te paren dan vliegt ze met hem mee of, als ze geen zin heeft, spreidt ze haar vleugels en blijft zitten.
Bruine winterjuffer Sympecma fusca. Vrouwtje dat net heeft gegeten. In de film zie je allerlei monddelen bewegen.
Gewone pantserjuffer Lestes sponsa, mannetje.
Lantaarntje Ischnura elegans. Een jong vrouwtje van de paarse kleurvorm. Ze kunnen vrijwel alle kleuren van de regenboog hebben, zie de filmbeelden.
Tangpantserjuffer Lestes dryas. De paring bij libellen is heel speciaal. Bij dit vrouwtje zitten op de buik parasitaire mijten.
Blauwe breedscheenjuffer Playtycnemis pennipes, vrouwtje. De onderste verticale pootdelen zijn de schenen, die bij het vrouwtje een beetje en bij het mannetje meer verbreed zijn.
Tangpantserjuffer Lestes dryas. Het mannetje houdt het vrouwtje vast terwijl ze eitjes legt in zelf geboorde gaatjes in een plantenstengel.
Noordse glazenmaker Aeshna subarctica. Libellen leven als larf onder water. Na het zogeheten uitsluipen blijven langs de waterkant de larvenhuidjes over. Je ziet de scheur bovenin het borststuk waardoor de libel tevoorschijn is gekomen.


RECHTERKOLOM
Glassnijder, Brachytron pratense, jong mannetje. De samengestelde ogen bevatten duizenden facetoogjes.
Plasrombout, Gomphus pulchellus. Een oud vrouwtje met sterk gesleten vleugels.
Metaalglanslibel, Somatochlora metallica. Een jong mannetje dat inderdaad wel van metaal lijkt.
Plabuik, Libellula depressa, jong vrouwtje. Een deel van de libellensoorten heeft vlekken in de vleugels, andere soorten niet.
Beekoeverlibel, Orthetrum coerulescens. Bij deze soort vindt de paring vaak op de grond plaats.
Bruinrode heidelibel, Sympetrum striolatum. Dit vrouwtje laat zien hoe bij alle jonge libellen de vleugels sterk glanzen. De vleugels zijn helemaal niet vlak.
Geelvlekheidelibel, Sympetrum flaveolum, mannetje. De grootte van de gele vleugelvlekken is variabel, deze zijn tamelijk groot.
Steenrode heidlibel, Sympetrum vulgatum, jong vrouwtje. Een heel gewone soort, maar moeilijk te onderscheiden van de bruinrode heidelibel. Een belangrijk kenmerk is het zwarte streepje langs het oog... Meestal is dat gelukkig wat vetter.



We hebben nog allerlei andere bezigheden en hobby's, zie de site van Weia en de site van Tieneke.
(atalanta (apenstaartje) antenna (punt) nl)