KLIMAATVERANDERING

Het wordt warmer in Nederland

De laatste jaren valt me op hoe vaak het maandgemiddelde hoger is dan het normale gemiddelde. Omdat het weer zo chaotisch en variabel is, moet je erg oppassen om uit 'het valt me op' conclusies te trekken, er is heel wat cijferwerk voor nodig om zoiets echt te kunnen zeggen.

Om te beginnen een paar opmerkingen:
1 Onderstaande geldt alleen voor Nederland. Of eigenlijk slechts voor De Bilt. Als de temperatuur van de aarde als geheel stijgt, is het best mogelijk dat in sommige gebieden de temperatuur juist daalt en hoe kleiner een gebied des te groter de kans dat het klimaat van dat gebied niet gelijk op gaat met het klimaat van de aarde. Nederland is heel klein...
2 Het gaat uitsluitend over de gemiddelde dagtemperatuur. Over andere klimaatwaarden (maxima, minima, regen, wind, winters, zomers) is ook veel interessants te vertellen, maar daar ga ik het niet over hebben.
3 Voor klimaatsceptici maak ik een apart puzzeltje.
4 Over records in de temperatuur als gevolg van opwarming, maak ik ook een pagina over maximumrecords.

Chaotisch weer

Het KNMI geeft betrouwbare waarnemingen vanaf 1901. Ze hanteren als 'normaal' een periode van 30 jaar, de laatste jaren was dat de periode 1971-2000, maar met het verstrijken van 2010 is er weer een decennium voorbij en kan de periode 1981-2010 als normaal genomen gaan worden. Het KNMI doet dat nog niet, maar ik alvast wel. Ik kan dan mooi de eerste 30 jaar van mijn leven (1951-1980) vergelijken met de tweede 30 jaar (1981-2010). Alle jaren die als 'opgewarmd' gelden zitten in die tweede periode.
De Bilt ligt mooi centraal in het land en wat voor De Bilt geldt geldt ook vrij aardig voor het land. Bovendien heb ik altijd in de buurt van De Bilt gewoond. Eerst in Hilversum, waar ik jaren zelf de temperatuur heb bijgehouden, die zelden meer dan een halve graad verschilde van De Bilt. Later woonde ik in Utrecht en sinds 1993 zie ik vanuit mijn zolderraam het radarkoepeltje van het KNMI op twee kilometer afstand. Mijn weer was meestal bijna hetzelfde als het Biltse weer.

In de periode van 1901 tot en met 2010 wordt het warmer, dat is wat hier onderzocht gaat worden. Je zou zeggen: vergelijk 2010 met 1901 en je bent er. Nou, zie maar:

[grafiek]

(Horizontaal staan de dagen van het jaar, met verticale strepen per 30 dagen, net korter dan een maand dus. Verticaal staat de gemiddelde dagtemperatuur in graden Celsius.)
Het weer is van dag tot dag zodanig chaotisch dat het ene jaar niet zomaar met het andere vergeleken kan worden. Is 2010 warmer dan 1901? Dat valt aan de grafiek niet te zien. Dat is ook wel logisch: met nieuwjaar kan het 10 graden onder nul zijn, maar ook tien graden boven nul. Zou het klimaat een graad warmer worden, dan loopt het van -9 tot +11 en daarin ervaar je zelf de verandering niet.

Er zijn allerlei methoden om via statistiek kleine veranderingen in chaotische cijferreeksen zichtbaar te maken:
A Niet naar 1 jaar kijken maar naar het gemiddelde van een reeks jaren, bijvoorbeeld de dertigjarige perioden die het KNMI gebruikt.
B Niet de temperatuur van een dag nemen maar het gemiddelde van die dag en de dagen eromheen.
C De getallen veranderen. Dat doe ik op een aparte pagina. [nog niet klaar]
D Niet naar de gemiddelde dagtemperatuur kijken maar naar andere getallen. Dat krijgt een eigen bladzijde.

Dertig jaar

Vergelijk de net afgelopen periode van dertig jaar met de periode daarvoor. Doordat het gemiddelde van dertig jaar wordt genomen verdwijnen de erge uitschieters:

[grafiek]

Dat valt nog niet eens mee. Het blijft aan de chaotische kant, maar je ziet nu wel dat de laatste periode (rood) duidelijk warmer is dan de periode ervoor (blauw).
De chaos in de grafiek kan verminderd worden door niet de temperatuur van vandaag te nemen maar het gemiddelde van eergisteren tot en met overmorgen:

[grafiek]

Ook dat valt nog niet mee! De grafieken worden pas een stuk gelijkmatiger wanneer je in plaats van de dagtemperatuur het gemiddelde van drie weken neemt:

[grafiek]

Verschil tussen de perioden

Hoeveel graden in het plaatje hierboven de rode lijn boven de blauwe ligt, staat in deze grafiek:

[grafiek]

Alle dagen is de laatste periode van dertig jaar warmer dan in de periode ervoor, maar het levert een rommelige grafiek op. Er zijn dagen die gemiddeld maar 0.4 graden warmer zijn, maar ook dagen dat het 1.5 graden is. Het gemiddelde over het hele jaar wordt aangegeven door de horizontale groene lijn: het Nederlandse klimaat van de laatste dertig jaar is, volgens deze methode bekeken, 0.91 graden warmer dan in de periode 1951-1980.
Met een beetje goede wil zou je uit de paarse lijn af kunnen leiden dat vooral de eerste acht maanden warmer zijn geworden en dat het in de laatste vier maanden wel meevalt.

Het begin van de eeuw

Interessant is om even de laatste periode, 1981-2010 dus, te vergelijken met het begin van de vorige eeuw, 1901-1930. Dan kijg je deze grafieken:

[grafiek]

Dit levert een opwarming van 1.10 graden op. Maar de grafieken tonen ook dat de blauwe lijn van 1901-1930 een stuk hobbeliger is dan die van 1950-1981 en dat de gelijkmatigheid in een dertigjarige periode nogal tegen kan vallen, zelfs als je drieweekse gemiddeldes genomen hebt. De paarse lijn van de laatste grafiek laat ook helemaal geen trend in het jaar zien, dat idee van minder opwarming aan het eind van het jaar blijkt eigenlijk onzin te zijn.

Tachtig jaar

De hoofdmoot van de opwarming zit dus in de laatste periode en die kan vergeleken worden met de tachtig jaar daarvor. Tachtig jaar geeft nog wat meer kans op een gelijkmatige grafiek. De opwarming blijkt 0.95 graad te bedragen en van seizoensverschillen is geen sprake.

[grafiek]

UPDATE na 2015

Het KNMI gaat elke tien jaar over op een nieuwe dertigjarige periode die dan als 'normaal' gaat tellen. Maar wat als je na 5 jaar al een nieuwe dertigjarige periode neemt? Ik heb de echte standaardperiode 1981-2010 (rode lijn) vergeleken met de dertigjarige periode 1986-2015 (groene lijn). Ondanks dat beide periodes voor 25 jaar overlappen en dus grotendeels dezelfde gegevens bevatten, zie je toch dat het alweer warmer geworden is. In de winter nog wat extra. Het geeft 0.21 graad opwarming bovenop de hier vlak boven gevonden 0.95 graad, dus 1.16 graad. Het verschil tussen beide periodes in graden staat in de tweede grafiek hieronder.

[grafiek]

Koeienscheten

CO2 is niet het enige broeikasgas, er zijn ook nog scheten, die van ons, van schapen, van koeien... Scheten bevatten methaangas en dat is een twintig keer zo sterk broeikasgas als CO2. Hoewel er niet zo veel gescheten wordt, is het effect daarvan niet verwaarloosbaar. De WHO heeft berekend dat de bijdrage van veescheten aan het broeikaseffect groter is dan het effect van de CO2-uitstoot van alle verkeersmiddelen samen. Dus van de vervuilende auto's, de nog meer vervuilende vliegtuigen, de nog meer vervuilende vrachtschepen.
Om het broeikaseffcet terug te dringen moet dus niet alleen de CO2-uitstoot naar beneden, maar ook de methaanuitstoot. Het mooie is dat dat laatste veel sneller effect geeft dan CO2 terugbrengen. CO2 blijft lang in de atmosfeer hangen, methaan niet. Dus: gewoon stoppen met veeteeltproducten nuttigen, dat kan voor 100%, anders dan stoppen met vervoeren. Het is nog gezonder voor jezelf ook, echt waar. En lekker, echt waar (leer eventueel eerst koken).

Weia Reinboud (weia (apenstaartje) xmsnet (punt) nl)

Zie ook mijn indexpagina, als die nog niet open is.